موانع عمودی توقف خودرو
و
دربهای گردان: کاربردها و ارزیابی عملکرد
مقدمه:
با افزایش نیاز به امنیت در فضاهای عمومی و خصوصی، استفاده از موانع عمودی توقف خودرو و دربهای گردان بهعنوان راهکارهایی موثر در واپایش دسترسی و کنترل تردد خودروها و افراد در محیطهای مختلف به طور گستردهای رواج یافته است. این موانع، بهویژه کلهقندیها و دربهای گردان، با ارائه سطوح مختلف امنیتی و تطابق با نیازهای مختلف، به مدیران امنیتی این امکان را میدهند که دسترسی به نواحی خاص را محدود کرده و از ورود غیرمجاز افراد یا خودروها جلوگیری کنند.
کلهقندیها بهعنوان موانع عمودی ساکن یا قابلحمل، برای محافظت از ساختمانها، فضاهای عمومی و مناطق حساس مانند فرودگاهها و ساختمانهای دولتی بهکار میروند. این موانع میتوانند بهطور ثابت یا قابل جابجایی باشند و در صورت نیاز به افزایش امنیت، قابلیت تغییر وضعیت دارند. در کنار این موانع، دربهای گردان و گذرگاهها نیز بهطور ویژه برای مدیریت تردد افراد و افزایش ایمنی در محیطهای با امنیت بالا طراحی شدهاند. این تجهیزات نهتنها از ورود غیرمجاز جلوگیری میکنند، بلکه میتوانند با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته، تعامل با سیستمهای امنیتی خودکار را تسهیل کنند.
در این مقاله، به بررسی انواع موانع عمودی توقف خودرو، کاربردها، مزایا و چالشهای استفاده از آنها و همچنین عملکرد دربهای گردان و گذرگاهها پرداخته خواهد شد. همچنین ارزیابی عملکرد و آسیبپذیریهای این تجهیزات در شرایط مختلف مورد بررسی قرار میگیرد.
کلهقندیها (موانع عمودی نصبشونده بر کف خیابان)
کلهقندیها دسترسی خودروها را به یک ناحیه خاص محدود میکنند هم زمان با این که سطوح مختلفی از امنیتی را برای ادارات و افراد پیاده فراهم میکنند. کلهقندیها مسیرهای عبور عابر پیاده را مانند موانع قطع نمیکنند. برخلاف موانع، کلهقندیها به اشکال مختلف ظاهر شده و سطوح مختلفی از امنیتی و زیبایی ظاهری را ایجاد میکنند. کلهقندیهای قابلحمل یا جمعشو برای موقعیتهایی که نیاز به ایجاد دسترسی برای خودروهای اضطراری وجود دارد استفاده میشوند. کلهقندیها میتوانند از آهن، بتن، چدن یا پلاستیک در اشکال و اندازههای مختلف ساخته شوند. کلهقندیها به علت پذیرش بالای آنها در بین عموم رایجتر شدهاند. آنها خودروها را هدایت کرده و همچنین مانع از عبور آنها میشوند اما تأثیری بر تردد پیاده ندارند. در هنگام اقدام خودروها برای نفوذ، کلهقندیها انرژی جنبشی را به خود جذب کرده و مانع آسیب از خودروها میشوند.
کلهقندیهای ساکن (شکل 1) درجه بالایی از محافظت ارزانقیمت را فراهم میکنند. آنها بهطور رایج در اطراف فرودگاهها، ساختمانهای ایالتی و سایر ادارات که واپایش خودروها نیاز است اما تردد پیاده مجاز است جای گرفتهاند. کلهقندیهای ساکن عموماً از لولههای فولادی یا چدن ساخته شدهاند. برخی از آنها برای استحکام بیشتر از بتن پر شدهاند. مهندسی زیر ساخت کلهقندیهای ساکن به سطح مورد نیاز محافظت نیاز بستگی دارد.

کلهقندیهای قابلحمل یا جمعشو
کلهقندیهای قابلحمل ممکن است برای ایجاد یک مسیر دسترسی اضطراری از یک محوطه تحت واپایش یا برای افزایش امنیتی در مواقع خاص استفاده شوند. کلهقندیهای قابلحمل در محل خود قفلشده و معمولاً دارای یک درپوش برای پوشش دادن فونداسیون در هنگام برداشته شدن کلهقندی دارند. این ابزارها بهطورکلی از کلهقندیهای ساکن محافظت کمتری دارند چون فونداسیون آنها ضعیفتر است.
کلهقندیهای جمعشو یا خودکار همانطور که در شکل 2 نشان داده شدهاند، بهوسیلهی نیروی عملگرهای هیدرولیک یا پنوماتیک کار میکنند. این کلهقندیها میتوانند پایین بیایند تا به خودروهای اضطراری اجازه عبور دهند. این کلهقندیها در مواقع تهدید میتوانند بالا بیایند. بهطور استاندارد، این کلهقندیها بهصورت دستی واپایش میشوند. زیرسازی آنها نیز به سطح حفاظتی که نیاز دارند بستگی دارد.

گروهی از کلهقندیها نیز به کلهقندیهای نیمهخودکار موسوم هستند. این کلهقندیها عملکردی مشابه کلهقندیهای خودکار داشته ولی ارزانترند. این کلهقندیها هنگامیکه سرعت عکسالعمل بالای کلهقندی نیاز نباشد استفاده میشوند. این کلهقندیها باید بازشده و موقعیتشان تغییر کند یا برداشته شوند تا وضعیتشان از تردد یا منع تردد عوض شود. این کلهقندیها مانند کلهقندیهای خودکار طراحی و نصب میشوند و تنها فرق آنها در نحوه باز و بسته شدن و تغییر وضعیتشان است.
کلهقندیهای قابلحمل نیز دسته وسیعی از کلهقندیها که شامل وسایل پلاستیکی تا موارد بتنی میشوند که باید با جرثقیل جا به جا شوند. کلهقندیهای قابلحمل بهطور کلی به یک فونداسیون متصل نمیشوند. انواع سبک پلاستیکی اغلب با نوارچسب پوشش داده میشوند. این کلهقندیها کاربردی مشابه مخروطها در ترافیک دارند و تنها میتوانند به عموم در مورد خطر یا منع موقتی دسترسی خودرو هشدار دهند. این کلهقندیها ممکن است برای محدود کردن تردد خودرو بهصورت موقت برای یک مراسم عمومی استفاده شوند. کلهقندیهای قابلحمل بتنی به جرثقیل برای جا بجایی نیاز دارند. این کلهقندیها برای واپایش دسترسی خودروها در طول زمان افزایش تهدیدات امنیتی استفاده میشوند.
کلهقندیها اصولاً برای کاربردهای خارج از ساختمان استفاده میشوند اما هنگامیکه در درون ساختمان نیز تردد خودرو وجود داشته باشد، داخل ساختمان نیز استفاده میشوند مانند توقفگاهها، انبارها یا استادیومها. در درون ساختمان، کلهقندیها میتوانند برای محافظت از زیرساختها اساسی ساختمان مانند برق، تهویه مطبوع و نواحی تردد عابر پیاده استفاده شوند. در کاربردهای بیرونی، کلهقندیها برای تعریف یک ناحیه تردد آزاد برای خودروها یا محدود کردن و هدایت تردد از مسیرهای خاص استفاده میشوند. استفاده رایج از کلهقندیهای قابلحمل در محافظت از فضای توقفگاهها، منع مسدود کردن یک مسیر توسط خودروها یا هشدار خطر است.
استاندارد بینالمللی ASTM F2656-07 یک استاندارد آزمایش سامانهای با استفاده از آزمایشهای تصادف واقعی تعریف میکند که برای ارزیابی کمی، شناسایی و طبقهبندی و گواهی دادن به عملکرد موانع استفاده میشود. پیش از دریافت گواهینامه، تولیدکنندهها باید محصولات خود را بهوسیله یک سازمان آزمایش تصادف مورد آزمایش قرار دهند تا نشان دهند که استانداردهای ASTM را تأمین میکنند.
در مورد کلهقندیها، مهمترین موضوع، قابلیت دیدن و آشکار بودن آنها است. کلهقندیهای جمعشو ممکن است بدون این که عابران پیاده متوجه شوند، باز یا بسته شوند. بسیاری از تولیدکنندگان رنگهای خاصی را برای کلهقندیها پیشنهاد میکنند تا آنها را بیشتر قابلدیدن کنند. بیشتر کلهقندیها دارای برچسبهای بسیار براق هستند که به دیده شدن آنها کمک میکند.
دربهای گردان و گذرگاهها جریان تردد عابر پیاده و دسترسی آنها را در نقاط بازرسی مدیریت میکنند. دامنه فناوری دربهای گردان از یک درب سه لبه ساده بدون هیچگونه کاربرد جانبی شروع شده و به دربهای مانع دار الکتریکی با اسکنرهای نوری که جزئی از یک سامانه خودکار واپایش دسترسی میشوند میرسند.
دالانها یا گذرگاهها دروازهها یا دربهای واپایش شده هستند که بهصورت آستانه ورودی واپایششده با مانع فیزیکی استفاده میشوند. دالانها میتوانند بهصورت یک درب یا دو درب برای ایجاد تلههای انسانی[1] تأخیر دهنده استفاده شوند. تلههای انسانی همانطور که در شکل 2 نشان داده شدهاند، یک چینش از درب هستند که معمولاً برای ایجاد یک گذرگاهی استفاده میشوند که از یک درب آن فرد واردشده و تشخیص هویت داده میشود سپس وارد ناحیه واپایش شده میشود. اغلب در کاربردهای با امنیت بالا استفاده میشوند و میتوانند نرخ تردد را پایین بیاورند.

دربهای گردان و گذرگاهها کارمندان و مراجعهکنندگان را تشویق به تحمل فرایند واپایش دسترسی کرده و نیاز به کارکنان امنیتی محتاط برای نظارت به نقاط ورودی و خروجی را کاهش میدهند. برخی از محصولات اطلاعاتی در جهت حرکت فراهم کرده و میتوانند تعداد عابران را بشمارند. اغلب روشهای دسترسی با استفاده از نشانهها و ریلها چیده شدهاند بهطوریکه مردم منتظر دسترسی یک صف را تشکیل میدهند. دربها گردان و گذرگاههای اغلب تولیدکنندگان شامل دستگاههای ثبتکننده صوت و تصویر برای تشخیص جهت تردد هستند و همچنین دارای هشداردهنده برای اقدام برای ورود غیرمجاز هستند.
دربهای گردان به شکلهای بسیار متفاوتی کار میکنند. در هر کاربرد، آنها دسترسی را با استفاده از چند مانع که چرخیده، جمع شده یا اهرم میشوند و مانند شکل 4 محدود میکنند. بسیاری از دربهای گردان شامل تمهیداتی برای تجهیزات واپایش دسترسی اضافی مانند کارتهای هوشمند، مجاورتی و زیستسنجی هستند. دربهای گردان تمام ارتفاع[2] در نواحی با امنیتی بالا استفاده میشوند، دربهای گردان تا ارتفاع کمر انسان رایجترین هستند.

در عملکرد جفت دربهای گردان و دالانهای عبور، یک عابر پیاده نزدیک شده و ممکن است که کارت نیز بکشد یا به کارتخوان نشان دهد یا شماره رمز را وارد کند و سپس وارد شود. سامانه واپایش دسترسی دادههای واردشده را با دادههای پایگاه داده مقایسه کرده و در صورت تطابق، پیام باز شدن را به گذرگاه یا درب گردان برای باز شدن و اجازه دسترسی میفرستد.
برخی گذرگاهها دارای اسکنرهای نوری یا کفهای حساس به وزن هستند که ورود عابر پیاده به ناحیه واپایششده را ثبت میکنند و مانع ورود غیرمجاز یک نفر بهصورت تعقیب نفر جلوتر[3] میشود. این سامانههای واپایش دسترسی معمولاً ویژگی ضد عبور غیرمجاز را دارند که مانع ورود مجدد فرد میشود. در ورود مجدد فرد ممکن است که فردی که مجاز به ورود با کارت است وارد شود و سپس با همان کارت یک نفر دیگر نیز بخواهد وارد شود. در این سامانهها، پس از ثبت ورود یک کارت، اجازه ورود مجدد تا زمانی که خارج نشود به همان کارت داده نمیشود.
دربهای گردان برای واپایش عابران پیاده در فرودگاهها، مدارس، استادیومها، ورزشگاهها، امنیتی محیط اطراف و داخل، فروشگاهها، یا هر سالن و لابی دیگری که نیاز به واپایش دسترسی داشته باشد استفاده میشود. گذرگاهها در موقعیتهای امنیتی بیشتر که احتیاط و مراقبت از تکتک افراد مهم است استفاده میشوند. گذرگاهها در مواقع نیاز به واپایش بیشتر افراد اغلب بهصورت متوقف کننده افراد برای واپایش بیشتر استفاده میشوند.
هیچ استانداردی بهتنهایی برای دربهای گردان و گذرگاهها وجود ندارد. اغلب دارای ویژگیهای خاص هستند که به جمعیت اجازه خروج در مواقع اضطراری را میدهد. تعدادی از تولیدکنندگان دارای تجهیزاتی هستند که مخصوص افراد دارای ناتوانی است. کاربرد خاص فناوری واپایش دسترسی نیز بر عملکرد تجهیزات تأثیر میگذارد. دربهای گردان حتی در زمانی که جمعیت باید تکتک عبور کنند دارای نرخ عبور بالایی هستند. گذرگاهها نرخ تردد پایینتر از دربهای گردان دارند زیرا باید برای هر فرد عبوری یکبار باز و بسته شوند.
دربهای گردان و گذرگاهها ممکن است به ورود جفتی افراد (نفر اول) باهم آسیبپذیر باشند و نتوانند واپایش کنند. این مشکل با بهکارگیری ویژگیهای امنیتی بیشتر قابل پیشگیری است.
[1] mantrap
[2] Full height
[3] tailgating
منابع:
“The Protection of Assets Manual” — ASIS International
“Physical Security Principles” — ASIS International