گذری بر تاریخچه قفل و حفاظت
برای شروع آغاز و ورود به هر موضوع یا بحثی دانستن گذشته و پیشینه آن موضوع بسیار لازم و ضروری است. این قضیه سبب میشود که بهتر بتوانیم مسائل مربوطه را تحلیل و بررسی کنیم. به همین خاطر بود که بر آن شدیم تا به گذشته موضوع قفل نیز سری بزنیم تا بدانیم که اصلا این صنعت مغفول واقع شده از کی و کجا آمده و دلیل پیدایش آن چه چیزی میتواند باشد. اصلا چقدر نیاز است که به بررسی آن بپردازیم و داشتن اطلاعات لازم در مورد آن به کجای زندگی امروز ما مربوط می شود.
در زمانهای خیلی دور انسان اولیه برای اینکه از داشته های خود مراقبت کند به طور غریزی و شاید هم توسط یک فکر منطقی آنها را در جایی مخفی می کرد که هم ساخت آن مکان راحت باشد و هم استخراج از آن مکانهایی که انسان اولیه برای اختفا از آن استفاده میکرد معمولا یا حفر زمین بوده است یا در داخل غارها و یا تنه خالی درختان انسان نیز از همان ابتدا مانند دیگر موجودات قلمرو طلب بوده و هست. از همان زمان که انسان در غار زندگی میکرده به دنبال حفاظت از قلمرو و حیطه خود بوده است. به همین منظور برای پوشاندن دهانه غار محل زندگی خود از سنگها استفاده می کرده است.
پس از مدتی انسانهای اولیه کم کم برای بهبود وضع زندگی خود به خانه سازی پرداختند و از غار اولیه بیرون آمدند برای حفظ حریم خانه خود و برای حفاظت از محدوده زندگی خود به ساخت درب پرداخته و برای نگهداشتن این درب آن را توسط چفتی نگه میداشتند. البته قطعاً چفتی که در آن زمان استفاده میشده با مفهوم قفل امروزی تفاوتهای بسیاری داشته است به طور مثال یونانیان باستان که در صنعت چوب موفق بودند چفتی را از جنس چوب برای درب ساختند که در ابتدا تصور بر آن بود آن نمونه مادر تمامی قفلهای امروزی بوده است. زیرا یونانیان برای اولین بار برای چفت کردن درب از زبانه چوبی استفاده کردند این زبانه توسط طنابی از بیرون کشیده می شد و زبانه از داخل سوراخ روی چارچوب بیرون می آمده و درب باز میشد. بعدها چیزی شبیه یک کلید برای باز کردن درب استفاده میشد. البته این نوع قفل در نوع خود ضعفهای بسیاری داشت زیرا از بیرون به راحتی باز میشد و محل مورد حفاظت در حمله ها آسیب میدید.
طی کاوشهای انجام شده در تمدن مصر کوزه ای یافت شد که بر روی آن نقش شخصی با یک کلید چوبی بزرگ آویزان به کمرش وجود داشت. این کاوش نشان دهنده آن بود که در مصر قبل از یونان باستان تلاشهایی در زمینه ساخت وسیله ای جهت حفاظت انجام شده است. همچنین مشخص شد که تمدن مصر در این امر با اینکه پیش قدم بوده نسبت به یونانیان موفق تر هم بوده است. شاید همین قفلها طلایه دار و پیشرو صنعت قفل فعلی بوده اند.
گذری بر تاریخچه قفل و حفاظت
اما اولین اثری که از قفل یافت شده است مربوط به قصری در میانرودان به نام خرساباد میشود این قصر در نینوا بوده است و قدمتی در حدود ۴۰۰۰ سال دارد این بیانگر این مطلب است که بابلیها هم به فکر ساخت وسیله ای برای حفاظت از قلمرو خود بوده اند قفلی چوبی دارای چند میله متحرک که به داخل زبانه ای از چوب رفته و مانع باز شدن درب میگردد.
نام قفل همیشه با مهمترین ملزوم آن یعنی کلید همراه است. این قفل باستانی دارای کلیدی چوبی بوده که توسط آن میله های چوبی متحرک مربوط به قفل را به عقب میرانده و زبانه را آزاد میکرده است.
در تمدنها و مکانهای مختلف از روشهای متنوعی برای حفاظت استفاده میشده است واضح و مبرهن است که حفاظت از اموال منقول و غیر منقول از نگرانیهای اولیه بشر بوده است برای همین در نقاط مختلف دنیا که تمدنی ایجاد میشد ابداعاتی هم در این زمینه انجام می گرفت.
گذری بر تاریخچه قفل و حفاظت
در هند نیز برای نگهداری از وسایل ارزشمند آنها را درون یک جعبه چوبی قرار داده و به جزیره ای میبردند که دور تا دور آن را تمساح های گرسنه احاطه کرده بودند تنها راه نزدیکی به این صندوقچه های ارزشمند مواجهه با این فرشتگان مرگ بود. در بسیاری از نقاط جهان از همین قفلهای چوبی استفاده میشد تا آن که صنعتگران و هنروران رومی قفلهای چوبی را کنار گذاشته و با فلز دست به تولید قفل زدند قفلهای فلزی بر خلاف قفلهای چوبی در داخل درب تعبیه نمیشد و با زنجیری فلزی آن را به درب میبستند.
این قفل ها معمولاً دارای اشکال بسیار زیبا مانند پرنده و گل بودند. در قرون وسطی صنعت قفل سازی رونق گرفت. در آن زمان قفلها معمولا به صورت دستی ساخته می شد.
اولین قفلی که کلید مخصوص به خود را داشت و فقط با یک کلید باز میشد در اوایل قرن نوزدهم به دستور دولت انگلیس ساخته شد. دولت بریتانیا برای کسی که قفلی بسازد که کلید منحصر به فرد داشته باشد، صد لیره طلا جایزه تعیین کرده بود. یکی از قفلسازان بنام آن زمان به نام پرمیاچوب در سال ۱۸۱۸ میلادی این قفل را طراحی کرده و جایزه را از آن خود کرد.
در اوایل قرن بیستم در آمریکا پدر و پسری شروع به تولید قفل کردند اما آنها نه به شیوه سنتی بلکه به طریقی مدرن تر کار را به ماشین واگذار کرده و تحولی شگرف در امر تولید قفل ایجاد کردند این دو نفر لینوس یال و پسرش بودند که پایه گذاران برند بسیار معروف یال هستند. این دو با ابتکار مکانیزم جدید دو پین و یک فنر باعث انقلابی بزرگ در این صنعت شدند که حتی امروزه هم بسیاری از قفلهایی که مورد استفاده عمومی و تخصصی قرار میگیرند از همین ساختار و مکانیزم پیروی میکنند. بعدها شرکتهایی با رسالت افزایش امنیت این قفلها در اقصی نقاط دنیا تاسیس شدند دیگر بشر به دنبال قفلهایی بود که بدون کلید و صرفا با ردیف کردن اعداد و حروف باز شود. در اینجا، قفلهای رمزی آغاز بکار کردند و مفهوم کلمه عبور بوجود آمد. (Password)
در مقابل این همه تنوع که در ساختار قفل ایجاد شده بود سارقان نیز پابه پای تولید کنندگان پیش رفته و برای باز کردن تمامی این قفلها راهکارهایی یافته بودند. در حقیقت همین موضوع باعث تولید قفلهایی با ضریب ایمنی بالاتر شد.
پس از اینکه سارقین موفق به سرقت از مکان هایی شدند که قفل رمزدار در آنجا بکار رفته بود، متخصصین بر آن شدند تا قفلهایی بسازند که بر اساس ساعت اجازه باز شدن داشته باشند. از این پس درب خزانه ها، گاوصندوق ها و …. به این نوع قفلها مجهز گردید و بحث زمانبندی در امنیت متولد شد.
همین فرآیند توسعه همچنان ادامه یافت و به توسعه ای عظیم در صنعت قفل رسید امروزه صنعت قفل با ترکیب دو علم مکانیک و الکترونیک پا به عرصه ای پیچیده گذاشته است. استفاده از آیتمهای بیومتریک از قبیل اثر انگشت و تشخیص چهره خود تحولی بزرگ در این عرصه است.
منبع: فصلنامه شیار